WARIACJE IKONOGRAFICZNE NA LEKCJACH JĘZYKA POLSKIEGO

Jeden obraz jest wart więcej niż tysiąc słów - przysłowie chińskie.

Odkąd przeczytałam w publikacji Asi Krzemińskiej Kodowanie na humanie o stronie The noun project działającej na licencji CC BY 4.0, bardzo często na swoich lekcjach sięgam do materiału ikonograficznego. Uważam, że stanowi on doskonałą bazę do realizacji podstawy programowej z języka polskiego, ale jest również narzędziem, które pozwala kształcić kluczowe kompetencje i rozwijać najbardziej przydatne umiejętności:

• tworzenia sensu,
• transdyscyplinarność,
• inteligencję społeczną,
• myślenie projektowe,
• zarządzanie poznawcze, 
• adaptacyjne myślenie.

Oto kilka propozycji, jak skutecznie wykorzystywać symbole na lekcjach języka polskiego.

Nie lubię tworzyć tzw. sprawdzianów z treści lektury. Natomiast zawsze ciekawi mnie, czy uczeń sięgnął po zadany tekst, czy dostrzega najważniejsze związki przyczynowo-skutkowe zaprezentowane w utworze. Dlatego też na pierwsze lekcje dotyczące lektury przygotowuję zestaw ikon. Zadaniem uczniów jest odczytać ich związek z treścią przeczytanej lektury. Bazę grafik do danego utworu można zawsze łatwo rozszerzać, zmieniać, indywidualizować, dostosowywać do klasy i możliwości uczniowskich. Tworzenie zapisu wyjaśniającego powiązanie grafiki z tekstem wymaga od ucznia pewnego wysiłku intelektualnego. Najpierw przecież musi rozpoznać ikonę, zastanowić się, w jaki sposób odnosi się do lektury, utworzyć zapis w formie wypowiedzi argumentacyjnej. Gotowych odpowiedzi nie znajdzie w Internecie 😏 Z doświadczenia wiem, że zadanie to jednocześnie działa na uczniów pobudzająco - ekscytują się, gdy domyślą się powiązania, prześcigają w ilości odgadniętych ikon. Mogą nad materiałem pracować samodzielnie lub w grupie. Doskonały sposób na wprowadzenie do omawiania treści lektury. Sprawdzi się również jako jedna ze stacji zadaniowych lub zadnie konkursu czytelniczego.

Ponieważ mam to szczęście pracować nad językiem polskim u siebie w szkole z osobą, która darzy sympatią materiał ikonograficzny w takim samym stopniu jak ja (Monika Iwanowska), mogę wymieniać się pomysłami i korzystać z gotowych zestawów. 

W tym roku szkolnym utworzyłam zestaw dotyczący Syzyfowych prac Stefana Żeromskiego. 

Skorzystałam z pomysłu Moniki Iwanowskiej podczas omawiania powieści Rafała Kosika pt. Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi.

Materiał z https://thenounproject.com/ jest doskonały do wprowadzenia kodowania na lekcjach języka polskiego. W zeszłym roku szkolnym uczniowie klasy piątej wykorzystywali ikony do utworzenia zakodowanego planu zdarzeń lektury. Zadaniem kolegów i koleżanek z klasy było poprawne odczytanie fragmentu fabuły powieści Ania z Zielonego Wzgórza. 

Symbole świetnie sprawdzają się również jako element graficznego dyktanda. Na razie z takim zadaniem mierzy się moja czwarta klasa. Po wprowadzeniu reguł pisowni i słów z trudnością ortograficzną, uczniowie dostają tekst zapisany potokiem składniowym drukowanymi literami z pominięciem wyrazów zawierających określoną trudność ortograficzną. Ich zadanie polega na:

• odnalezieniu zaszyfrowanych słów,
• podzieleniu tekstu na zdania,
• przepisaniu tekstu do zeszytu z zachowaniem poprawności językowej, ortograficznej i interpunkcyjnej.

Zadanie to pomaga w doskonaleniu umiejętności poprawnego tworzenia zdań, wspomaga zdolności grafomotoryczne, jest doskonałe jako trening uważności i ćwiczenie wykorzystania reguł ortograficznych w praktyce. Sprawdzi się także jako ćwiczenie usprawniające dla dyslektyków. 

Wersja trudniejsza polega na samodzielnym stworzeniu tekstu takiego dyktanda. Moi czwartoklasiści stworzyli takie historie:

Jak zatem widać, ikony można wykorzystywać na wiele sposobów. Dla mnie najczęściej stanowią pomoc do tworzenia i odczytywania:

• kodowania,
• słów z trudnością ortograficzną,
• pojedynczych wydarzeń,
• planów zdarzeń,
• fragmentów fabuły,
• historyjek obrazkowych (na zasadzie Story Cubes),
• tworzenia ustnego i pisemnego opowiadania na bazie materiału graficznego.

Możliwości i kombinacji jest mnóstwo. Baza strony jest tak bogata, że inspiracji na pewno wystarczy na wiele różnorodnych i interesujących dla ucznia lekcji. Ograniczeniem w tym przypadku jest tylko nasza wyobraźnia! 😉