W ŚWIECIE LEGEND

Od zawsze lubiłam wszelkie ludowe opowieści, baśnie, klechdy, legendy. Przenikanie się świata realnego i fantastycznego wprawiało mnie w ekscytację i uczyło uważności na otaczający świat. Było też doskonałą ucieczką od krzykliwej rzeczywistości, w której jako wysoko wrażliwe dziecko nie potrafiłam się za bardzo odnaleźć.

Do dziś z rzewnością wspominam "Klechdy sezamowe" Bolesława Leśmiana, "Gałązkę z Drzewa Słońca" Jerzego Ficowskiego, "Baśnie Narodów Związku Radzieckiego" (jak przystało na epokę, w której się wychowałam) Anny Milskiej i Wandy Markowskiej. 

Teraz spokojnie mogę zanurzać się w tym magicznym świecie i odkrywać go na nowo, realizując treści podstawy programowej 😜

Źródło: http://www.boszart.pl/pl/97-legendy?p=2

Cieszę się, że legendy polskie wchodzą w zakres tematyczny dla uczniów klasy czwartej i piątej. Spokojnie, bez ujmy na honorze można się nimi ekscytować podczas zajęć lub przygotowania materiałów do nauczania zdalnego. 

Ciągle pracuję nad urozmaiceniem treści związanych z podaniami. W ostatnim czasie opracowałam kilka cyklów projektowych.

W klasie czwartej uczniowie pracowali nad:

1. Początkami państwa polskiego: Legendarne początki. Do opowieści O Lechu, Czechu i Rusie dodałam informacje związane z powstaniem miejscowości, w której znajduje się szkoła i analizą elementów graficznych godła.
2. Dawnymi polskimi obyczajami: Ile prawdy jest w legendzie?
3. Wyjaśnieniami pochodzenia określonych miejsc: Co wyjaśnia legenda?
4. Legendami krakowskimi: Dawno temu w Krakowie...

W klasie piątej utrwalaliśmy znajomość poznanych w czwartej klasie legend: Czym są legendy? oraz porównywaliśmy dawne i współczesne opowieści o Krakowie: Dawne dzieje Krakowa.

Przygotowanie tych zajęć szło mi sprawniej dzięki materiałom dostępnym na stronie: https://epodreczniki.pl/.

Źródło: http://www.boszart.pl/pl/97-legendy?p=2

Ostatnio, próbując pogodzić opiekę nad trzyipółletnim synem i pracę zdalną, powróciłam do słuchowisk dla dzieci. 

W czasach mojego dzieciństwa puszczało się płytę z takim słuchowiskiem na adapterze i przenosiło w krainę cudownych opowieści. Teraz można odnaleźć te historie jednym kliknięciem myszki: Bajki muzyczne. 

Jedna z takich bajek wysłuchana z moim synem stała się inspiracją do powstania nieco innego cyklu lekcji dotyczących mniej znanej legendy i wzbogaconych o różne - mniej lub bardziej - zaskakujące konteksty.

Źródło: https://www.astromagia.pl/zycie-i-gwiazdy/niezwykly-swiat/gora-boga-wiatowita

• Lekcje zaczynamy od objaśnień dotyczących Słowian i wyodrębniania się dużych grup etnicznych. Zwracamy uwagę na poznane już legendy dotyczące plemienia Polan.

Źródło: https://www.wykop.pl/wpis/16085597/kraje-slowianskie-w-europie-wszystkie-kraje-granic/

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82owianie#/media/Plik:Zachodni34567S%C5%82owianie.png

• Następnie zaznaczamy, że lekcja poświęcona będzie opowieściom związanym z innym terenem. Prosimy, by uczniowie na mapie odszukali miejsce znajdujące się na północ od pierwszej stolicy Polski.
• Wyjaśniamy, skąd się wzięła nazwa plemienia Ślężan, nawiązując do etymologii wyrazu "śląg". Pokazujemy kamienne rzeźby, które można znaleźć na Ślęży i opowiadamy o kulcie solarnym związanym z tym miejscem.

Źródło: https://www.slawoslaw.pl/symbole/

• Tu nadchodzi czas na wprowadzenie elementów mitologii słowiańskiej związanej ze Swarogiem i kultem Słońca. Uważam, że warto też w tym momencie pokazać uczniom, w jaki sposób we współczesnych i niechlubnych czasach wykorzystano pierwotny symbol swastyki.
• Podkreślamy, że góra Ślęża prowokuje do tworzenia różnorodnych opowieści związanych z jej terenami i prosimy o wysłuchanie jednej z nich.

Poszukiwacze złota.

• Następnie uczniowie wskazują elementy świata przedstawionego w tej legendzie. Porządkują też plan zdarzeń wykonany przeze mnie w Learning Appsie: Poszukiwacze złota - wydarzenia.

Autorka: Agata Sieńczak

• Zastanawiają się także, co wyjaśnia ta legenda, odwołując się do dwóch materiałów graficznych:

Źródło: https://slowianowierstwo.wordpress.com/2016/08/29/swarog-i-swarozyc-slowianski-kult-ognia/comment-page-1/

Materiały te stają się doskonałym polem do kończącej zajęcia, szerokiej i wielowymiarowej dyskusji. 

Można wykorzystać w niej następujące pytania:

• Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem, że największym skarbem Śląska jest węgiel?
• Jakie elementy rozpoznajesz na drugiej ilustracji? Co one oznaczają? Jakie mają znaczenie symboliczne?
• Kogo przypomina postać z ilustracji? Jak myślisz, dlaczego?

Przygotowanie tej lekcji przysporzyło mi ogromną frajdę. Bajka muzyczna była inspiracją, która przyczyniła się do niezwykłych odkryć. Dzięki nim refleksyjniej będę podchodzić do niektórych tematów na swoich zajęciach. Myślę na przykład, że częściej powinniśmy wykorzystywać elementy mitologii słowiańskiej na różnorodnych zajęciach i wskazywać, jak wiele jej elementów przetrwało do dziś w zmienionej formie. Może to również stanowić pretekst do dyskusji dotyczącej oddalania się człowieka od natury lub wpływu religii chrześcijańskiej na rozwój cywilizacyjny.

Opowieści o słowiańskim Olimpie.